Günəş partlaması: Elektrik kəsiləcək, internet çökəcək, təyyarələr qəzaya uğrayacaq…” iddiaları var
Günəş partlaması 2025 ci ildə baş verə bilər? Bu mövzu ilə əlaqədar sosial şəbəkələrdə müzakirələr gedir. Son zamanlar Günəş sosial mediada dezinformasiya, şəhər əfsanələri, sui-qəsd nəzəriyyələri və ya elmi fantastika nümunələri sayıla biləcək bir çox iddiaların mövzusu olub. İddiaların əsası bu il baş verməsi gözlənilən günəş partlaması mövzusudur.
Paylaşılan məzmunun ümumi əhatə dairəsi aşağıdakı kimidir:
– Yaxın gələcəkdə dünya enerjisiz qalacaq. İnternet çökəcək. Su kəsiləcək. Təyyarələr qəzaya uğrayacaq. Gəmilər okeanda qalacaq.
– Dünyanın zəngin insanları niyə özlərinə yeraltı evlər/sığınacaqlar tikirlər?
Baş nazirin müavini Oliver Douden ictimaiyyəti internet və enerji sistemlərinin fəlakətli şəkildə çökməsi halında analoq yaşa qayıtmağa hazırlaşmağa çağırıb.
– UFO-UAP şəkilləri daim səmada qeydə alınır. İzah edilə bilməyən şüalanmalara rast gəlinir. Paralel kainatlar və başqa ölçüyə açılan qapılar kimi mövzular gündəmdədir.
– Simpsonlar cizgi filmində şam işığında oturmuşdular. Elektrik kəsildiyi üçün həyatın alt-üst olduğu Dünyanı Arxada buraxın, günəş şüalarının bütün canlıları öldürdüyü Yakamoz S-245 və s. filmlərlə insanlar yaxın gələcəyin reallıqlarına hazırlaşır.
– Niyə ölkələr Ayda canlı baza yaratmağa çalışırlar? Dünyanın sonu varmı?
1859-cu ildə ən şiddətli rekord
Günəş Yer ətrafında dövr edən, istilik və işıq yayan 4,7 milyard yaşlı ulduzdur. Hər 11 ildən bir günəş dövrü keçirən Günəşdə partlayışlar baş verir. Bu da geomaqnit qasırğaları yarada bilər. Tarixdəki ən şiddətli geomaqnit qasırğası 1859-cu ildə astronom Riçard Karrinqton tərəfindən qeydə alınıb. Transformatorların alışdığı, teleqraf sisteminin sıradan çıxdığı bildirilir. 2012-ci ildə tacın kütləvi atılması baş verəndə “Yer 9 günə xilas oldu” başlıqları yazılmışdı.
Van Yüzüncü Yıl Universiteti Fizika Bölümü, Yüksək Enerji və Plazma Fizikası Bölüm Başçısı Dos. Dr. Selçuk Topal Anadolu Agentliyinin Təsdiq Xəttinə verilən bütün sualları dəyərləndirib. Ankara Universitetinin Astronomiya və Kosmos Elmləri fakültəsini bitirən və Oksford Universitetində doktorluq dərəcəsini tamamlayan Səlcuq Topalın dedikləri:
SOLAR FLASH:
Günəş partlaması dediyimiz şey Günəşin səthindən radiasiyanın ani partlayışı və ya kütləvi atılmasıdır. Kütləvi atılmalar dediyimiz şey yüklü hissəciklər və ümumiyyətlə intensiv radio çıxışları, həmçinin ultrabənövşəyi şüalar və insanlara zərər verə biləcək səviyyələrdə rentgen şüaları ilə baş verir. Əgər bu radiasiyadırsa, təbii olaraq 8 dəqiqəyə Yerə çatacaq. Təbii ki, əgər o qəfil radiasiya partlayışı Yerə yönəlsəydi.
İLK XƏBƏRDARLIQ:
Ancaq bu kütləvi atılma bir neçə saatdan bir neçə günə qədər Yerə çata bilər və bu nöqtədə Günəşi daim müşahidə edən kosmik teleskoplar erkən xəbərdarlıq verə bilər. Erkən xəbərdarlıq edilmədiyi təqdirdə Yer kürəsində hansı hadisələrin baş verəcəyini gözləyirik?
SUNİ PEYKLƏR, RADİOLAR, KOSMONAVTLAR…
Əgər Yerə yönəlmişsə, rentgen şüaları Yerin günün yaşandığı hissədə gündüz bölgədə təsirli olacaq. Bununla belə, yüklü hissəciklər qütblərdən daxil olacaq və Yer kürəsinin müxtəlif yerlərində, xüsusən də qütblərə yaxın ərazilərdə radio kəsilməyə səbəb ola bilər. Yerin orbitində çoxlu süni peyklər var, onlara təsir edə bilər. Bu, kosmik stansiyada olan astronavtlara təsir edə bilər.
GÜNƏŞ PATLAMASI NƏ ZAMAN BAŞ BİLƏ BİLƏR?
MİD-2024: Amma təbii ki, bu günə qədər bu, 11 illik dövrədə, günəş alovları adlandırdığımız dövrdə və ya günəş aktivliyi maksimuma çatdıqda baş verir. Və bunun 2024-cü ilin ortalarında maksimuma çatacağını gözləyirik. Bu nə deməkdir? Günəşin səthində ləkələr var ki, bu da səthinin qalan hissəsindən daha soyuq olan ərazilərdir. Maqnit sahəsinin aktivliyi yüksək olduqda bu ləkələrin sayı da artır və buna uyğun olaraq Günəş səthindən kütləvi atılmalar və radiasiya çıxışları daha çox olur.
GÜNƏŞ SÜRPRİZ EDƏ BİLƏR
Odur ki, belə ciddi bir kütləvi atılmaya məruz qalsaq, əvvəlcədən xəbərdar olacağıq və buna uyğun olaraq bir neçə saat və ya bir neçə gün əvvəldən tədbir görə biləcəyik. Beləliklə, deyəsən, edə biləcəyimiz yeganə şey budur. Ancaq bir neçə əsr ərzində yalnız birbaşa müşahidələrlə bir şey deyə bildiyiniz üçün, əlbəttə ki, Günəşin sizi təəccübləndirməsi ehtimalı həmişə var.
