Dünyada Qida Mədəniyyətinin Dəyişməsi: Bitki Məhsullarına Keçid
Bitki mənşəli qidalanma dünyada sürətlə yayılır. Sağlamlıq, ekologiya və yeni qida trendləri qlobal qida mədəniyyətini necə dəyişir?
Son illərdə dünyada qidalanma vərdişləri köklü şəkildə dəyişir. İnsanlar artıq yalnız kilo vermək üçün deyil, həm də daha sağlam yaşamaq, planetə zərər verməmək və daha keyfiyyətli həyat tərzi qurmaq üçün bitki mənşəli qidalanmaya keçir. Bu trend təkcə qərb ölkələrində deyil, Asiya, Yaxın Şərq, hətta Cənubi Amerikada da sürətlə yayılır.
Niyə Bitki Mənşəli Qidalanma Artır?
1. Sağlamlıq üstünlükləri
Tədqiqatlar göstərir ki, bitki əsaslı pəhriz ürək-damar xəstəliklərini azaldır, immuniteti gücləndirir və metabolizmi daha aktiv saxlayır.Müasir dövrdə insanlar özlərini daha enerjili və yüngül hiss etdiklərini bildirdikləri üçün bu qidalanma tərzinə üstünlük verirlər.
2. Ekoloji səbəblər
Heyvandarlıq sektoru atmosferə böyük miqdarda karbon qazı buraxır. Buna görə də dünyada bir çox ölkə “yaşıl həyat tərzi”ni təbliğ edir.Bitki mənşəli qida — enerji və su sərfiyyatını azaldır, planetə daha az zərər verir.
3. Etik yanaşma
Xüsusilə gənclər heyvan hüquqları mövzusunda daha həssasdır.Bu səbəbdən ədalətli və etik istehsalı dəstəkləmək üçün heyvani qidalardan uzaqlaşırlar.
Plant-Based Trendinin Yaranması
“Plant-based” tərzi təkcə veganlıq deyil. Bu, əsasən bitkilərə əsaslanan, lakin lazım olduqda heyvani məhsulları da məhdud şəkildə qəbul edən bir qidalanma sistemidir. Bu trendi dünyada məşhur edən ölkələr:
İsveçrə – Restoranların 40%-i bitki əsaslı menyular təklif edir
Kanada – Məktəblərdə plant-based rasion genişlənir
Avstraliya – Dünyada ən sürətlə böyüyən vegan bazarı buradadır
Sinqapur – Laboratoriyada yetişdirilən ətlərin icad olunduğu mərkəz
Bu ölkələr qida mədəniyyətini tamamilə dəyişdirərək gələcəyin menyusunu yaradır.
Dünyada Məşhur Bitki Məhsulları Qara noxud burgerləri Bitki mənşəli süd növləri (yulaf, badam, küncüt)Fermentasiya olunmuş tərəvəzlər Laboratoriyada yetişdirilən ət alternativləri Proteinlə zəngin paxlalılar Sosial mediada xüsusilə “high protein plant diet” trendi sürətlə yayılır.
Qida Sənayesində İnqilab
2024–2025-ci illərdə bitki mənşəli qida bazarının dəyəri dünya üzrə 77 milyard dollara çatıb. Artıq məşhur qida şirkətləri də menyularına plant-based alternativlər əlavə edir: McDonald’s – McPlant burgerKFC – Plant-based toyuqStarbucks – Bitki südünü standartlaşdırdı IKEA – Bitki mənşəli kotletlər Bu dəyişikliklər göstərir ki, plant-based təkcə trend deyil — yeni qida mədəniyyətinin özüdür.
Gələcəkdə Nələr Dəyişəcək?
Mütəxəssislər hesab edir ki, 2030-cu ilə qədər:✓ supermarketlərdə heyvani məhsulların payı azalacaq✓ məktəblərdə bitki əsaslı menyular genişlənəcək✓ daha çox insan karbon izini azaltmaq üçün bitki qidalarını seçəcək✓ restoranlarda vegan və plant-based menyular standart olacaq Bu, qısa müddətli moda deyil — dünyanın dəyişən qidalanma fəlsəfəsidir.
