Faydalı

Hər kəsin sevdiyi bal niyə xarab olmur?

Bal niyə xarab olmur? – Bal bir çox sağlamlıq faydaları üçün əsrlər boyu istifadə edilən təbii bir tatlandırıcıdır. Tərkibində 60-70% şəkər olan bal, çuğundur şəkəri kəşf edilənə qədər bir çox məhsulda tatlandırıcı mənbəyi kimi istifadə edilmişdir. Balın ən diqqət çəkən xüsusiyyətlərindən biri xarab olmadan uzun müddət təzə qala bilməsidir.

bal niyə xarab olmur

Bal niyə xabar olmur? Niyə küflənmir?

Qida məhsulunun xarab olması, göbələk və ya bakteriya kimi mikroskopik orqanizmlər içindəki qidanı yeyib çoxalmağa başladıqda, çürüməyə, kiflənməyə və çürüməyə səbəb olur. Demək olar ki, bütün qidalar onlara daxil olan mikroorqanizmlərin qidalana və çoxalda biləcəyi uyğun mühitə malikdir, yəni bir bal istisna olmaqla, bütün qidalar zamanla xarab ola bilər.

Bal şəkər, su, fermentlər və turşulardan ibarətdir. Əksər bakteriyaların yaşaması və çoxalması üçün nəmə ehtiyacı olduğundan, balın tərkibindəki suyun az olması bakteriyaların böyüməsini maneə törədir. Balın turşuluq səviyyəsi və ferment tərkibi də onun antimikrobiyal xüsusiyyətlərinə kömək edir. Məsələn, qlükoza oksidaz balda olan və antibakterial xüsusiyyətlərə malik hidrogen peroksid əmələ gətirən fermentdir. Bundan əlavə, balın yüksək turşuluğu, pH-ı 3,2 ilə 4,5 arasında olması bir çox mikroorqanizmlərin inkişafı üçün tormozlayıcı mühit yaradır. Bununla belə, diqqət yetirilməli müstəsna məqam balın nəmliyidir. Çünki bal hiqroskopik xüsusiyyətlərinə görə uyğun şəraitdə saxlanmadıqda, rütubət səviyyəsi 20%-dən çox olduqda şəkər konsentrasiyasını sevən osmofil mayaların inkişafı ilə fermentasiya baş verə bilər. Nəticədə, səthdə karbon qazının meydana gəlməsi səbəbindən köpük meydana gələ bilər. Bununla da, “bal niyə xarab olmur?” sualına açıq cavab tapmaq olur.

Bal kristallaşır

Balda digər arzuolunmaz məsələ kristallaşmadır. Balın şəkərlənməsi onun xarab olması və ya süni olması demək deyil. Əksinə, kristallaşmış bal onun təbii olmasının göstəricisidir. Kristallaşma meylini azaltmaq və nektar və polenlə daşınan mikroorqanizmləri təbii şəkildə maneə törətmək üçün istilik müalicəsi tətbiq olunur. Bununla belə, yüksək istilik müalicələrindən qaçınmaq lazımdır, çünki HMF adlı zərərli toksin əmələ gələ bilər.

     İçində hər cür şəkər olan bir növ şərbət olan bal. Bakteriyaların yerləşməsi və inkişafı üçün uyğun bir mühit olduğu düşünülə bilər, ancaq bal xarab olmayan yeganə qidadır və dünyada normal şəraitdə toxunulmaz qala biləcək başqa qida yoxdur. Bunun ən mühüm şahidləri fironların məzarları olan piramidalara girərkən orada tapdıqları minlərlə illik balın dadına baxan və onun hələ də toxunulmaz olduğunu heyrətlə görən arxeoloqlardır.

     Balın xarab olmasının qarşısını almaqda onun üç xüsusiyyəti rol oynayır: çox turşulu olması, tərkibində çox az su olması və suyu uducu olması. Yəni balda mikroorqanizmlərin yeyib böyüyə biləcəyi heç bir şey yoxdur.

     Bal həqiqətən çox turşudur. Tərkibində zülalların tikinti materialı olan limon turşusundan sirkə turşusuna, fomik turşudan tutmuş amin turşularına qədər hər cür turşu var. Bir çox mikroorqanizmlər belə asidik mühitdə yaşaya bilməzlər.

     Bütün orqanizmlərin həyatı üçün ən vacib şey sudur. Balın tərkibindəki nəmlik 14-18 faiz civarındadır, yəni balda həyat üçün kifayət qədər su yoxdur. 18 faizdən aşağı rütubət səviyyəsində heç bir canlı orqanizm çoxalda bilməz və havadakı göbələklər aktivləşə bilməz. Bu rütubət balın tərkibindəki şəkəri həll etdiyi üçün bakteriya və göbələklərin yaşaya biləcəyi bir mühit yaradıla bilməz, ona görə də bal xarab olmaz və başqa şeyləri qorumaq üçün istifadə edilə bilər.

     Balın tərkibində 80 faizdən çox şəkər və 20 faizdən az su olduğu üçün o, çox konsentrasiyalıdır. Bədənindəki su nisbəti bakteriya hüceyrəsindəki su nisbətindən az olduğu üçün osmos yolu ilə içinə daxil olan bakteriyalardan suyu özünə çəkir. Su itirən mikroorqanizmlər tez ölür və ya ölməsələr də çoxalmazlar. Bu rütubəti udma xüsusiyyətinə görə bal tortlara və xəmirli yeməklərə qatılaraq köhnəlməsinin qarşısını almaq, təravətini və yumşaqlığını qorumaq üçün istifadə olunur.

bal niyə tez xarab olmur

Balın tərkibi

     Balda olanlar, ilk növbədə qlükoza və fruktoza, onu şəkərdən 20-60 qat daha şirin, ideal bir tatlandırıcı edir. İnsan düşünə bilər ki, bu qədər şirin olan qida sağlamlığa zərərlidir. Lakin balın tərkibində yağ, xolesterin və natrium yoxdur. İnsan həyatı üçün lazım olan bütün elementləri ehtiva etdiyi üçün onu ancaq bal yeyərək yaşamaq olar və bu baxımdan unikaldır.

     Kəsiklərə və yaralara tətbiq olunduqda çapıq buraxmadan sağalma qabiliyyəti də araşdırma mövzusudur. Yaralarda “kollagen” adlı bir zülal əmələ gəlir. Balda çox miqdarda olan qlükoza kimyəvi olaraq yarada kollagenlə birləşərək çapıq əmələ gəlməsinin qarşısını alır çox az su, qat olaraq tətbiq olunduğu mühitdə suyun varlığını aradan qaldırır, beləliklə orqanizmlərin yaşaması və çoxalmasına mane olur.

     Bal xarab olmur, amma içindəki su buxarlananda kristallaşa bilər, seyreltildikdə isə mayalanmağa başlaya bilər. Balın şəkərli olması keyfiyyətsiz demək deyil. Soyuq və quru mühitdə saxlanılan bal daha beş min il davam edə bilər.

Related Articles

0 0 səslər
Məqalənin reytinqi
Abunə ol
E-poçt ünvanıma xəbərdar edin
guest
0 Şərh
Ən köhnə
Ən yeni Ən çox səs toplayan
Daxili Əlaqələr
Bütün şərhlərə baxın
Back to top button
0
Fikirlərinizi çox istərdim, rəy bildirin.x